Những điều căn cốt mà người lao động nên biết khi vào làm việc tại các doanh nghiệp:
1. Được doanh nghiệp thông báo kết quả tuyển dụng trong thời hạn 5 ngày làm việc, từ ngày có kết quả tuyển dụng;
2. Doanh nghiệp không được thu tiền người lao động khi tham gia tuyển lao động;
3. Phải có hợp đồng lao động bằng văn bản đối với công việc có thời hạn trên 3 tháng;
4. Ký hợp đồng với người dưới 18 tuổi phải có đồng ý của người đại diện;
Ký hợp đồng lao động với người lao động từ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi phải có sự đồng ý bằng văn bản của người đại điện theo pháp luật của người lao động;
5. Doanh nghiệp không được giữ bản gốc các giấy tờ tùy thân của người lao động
Doanh nghiệp không giữ bản gốc (hay bản chính) giấy tờ tùy thân, văn bằng, chứng chỉ và buộc người lao động bảo đảm bằng tiền hoặc tài sản để được ký kết, thực hiện hợp đồng lao động.
6. Một công việc chỉ được thử việc duy nhất 1 lần. Thời gian thử việc không quá 02 tháng. Tùy vào trình độ, thời gian thử việc sẽ là khác nhau; tối đa không quá 60 ngày đối với công việc cần trình độ từ cao đẳng trở lên, không quá 30 ngày đối với công việc cần trình độ trung cấp, không quá 6 ngày làm việc đối với các công việc khác;
7. Trả lương thử việc bằng hoặc lớn hơn 85% lương chính thức
Trường hợp hợp đồng thử việc có đề cập đến lương thử việc và luơng chính thức thì doanh nghiệp phải trả lương thử việc cho người lao động bằng hoặc lớn hơn 85% lương chính thức, và mức lương chính thức phải bằng hoặc lớn hơn mức lương tối thiểu vùng.
8. Nếu người lao động và người sử dụng lao động ký hợp đồng thử việc riêng biệt, không ghi chung vào HĐLĐ thì thời gian thử việc không thuộc trường hợp tham gia BHXH, BHYT.
Tuy nhiên đối với người lao động không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, BHYT bắt buộc, BHTN thì ngoài việc trả lương theo công việc, người sử dụng lao động có trách nhiệm chi trả thêm cùng lúc với kỳ trả lương của người lao động một khoản tiền cho người lao động tương đương với mức đóng BHXH, BHYT, BHTN (Theo Khoản 3 Điều 186 Bộ Luật lao động).
9. Bắt buộc thông báo kết quả khi hết thời gian thử việc
Trong thời hạn 03 ngày trước khi kết thúc thời gian thử việc, phải cho người lao động biết kết quả thử việc. Trường hợp đạt yêu cầu phải ký kết hợp đồng lao động ngay, nếu không đạt yêu cầu có quyền chấm dứt hợp đồng thử việc.
10. Tiền lương làm thêm giờ
– Làm thêm vào ngày thường = 150% lương;
– Làm thêm vào ngày nghỉ hàng tuần = 200% lương;
– Làm thêm vào ngày lễ, tết = 400% lương.
11. Tiền lương làm thêm giờ vào ban đêm
– Làm thêm vào ngày thường = 150% + 30% +(20% x 150%) = 210%
– Làm thêm vào ngày nghỉ hàng tuần = 200% + 30% + (20% x 200%) = 270%
– Làm thêm vào ngày lễ, tết = 400% + 30% + (20% x 300%) = 490%
12. Trong 1 năm, người lao động có 10 ngày nghỉ lễ, Tết và 12 ngày phép
Trong những ngày này, người lao động được nghỉ làm và hưởng nguyên lương;
13. Doanh nghiệp chậm trả lương trên 15 ngày phải trả thêm tiền theo lãi suất ngân hàng
14. Không bắt người lao động nộp tiền, cắt lương thay cho việc xử lý kỷ luật lao động
15. Có thể tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động
Người lao động được tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động nếu:
– Tham gia nghĩa vụ quân sự;
– Bị tam giam, tạm giữ;
– Bị áp dụng biện pháp dưa vào trường giáo dưỡng, đưa vào cơ sở cai – nghiện, cơ sở giáo dục bắt buộc;
– Lao động nữ mang thai;
– Trường hợp khác do hai bên thỏa thuận.
– Doanh nghiệp phải có trách nhiệm nhận lại người lao động khi đã hết thời hạn tạm hoãn thực hiện hợp đồng.
16. Được nghỉ giữa giờ khi trong thời gian hành kinh hoặc nuôi con nhỏ
Lao động nữ được nghỉ 30 phút mỗi ngày trong thời gian hành kinh. Nếu nuôi con dưới 12 tháng tuổi thì được nghỉ 60 phút mỗi ngày.
17. Cấm doanh nghiệp sa thải người lao động vì lý do kết hôn, mang thai, nghỉ thai sản
18. Có quyền nghỉ việc nếu không được trả lương đầy đủ hoặc bị quấy rối tình dục
Việc nghỉ việc phải được báo trước 3 ngày làm việc. Trường hợp người lao động đã làm việc trên 12 tháng còn được hưởng trợ cấp thôi việc, mỗi năm làm việc là ½ tháng lương.
19. Doanh nghiệp bắt buộc phải chốt và trả sổ bảo hiểm xã hội khi người lao động nghỉ việc
Sổ bảo hiểm xã hội là giấy tờ cần có để người lao động thực hiện thủ tục hưởng trợ cấp thất nghiệp. Doanh nghiệp có trách nhiệm chốt và trả sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động khi nghỉ việc.
20. Nhận trợ cấp thất nghiệp sau khi nghỉ việc
Sau khi nghỉ việc, người lao động được cơ quan Bảo hiểm xã hội trả trợ cấp thất nghiệp nếu đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên và đáp ứng một số điều kiện khác.
21. Miễn toàn bộ án phí cho người lao động khi khởi kiện doanh nghiệp tại Tòa án
Người lao động được miễn toàn bộ án phí khi khởi kiện các vấn đề liên quan đến lĩnh vực lao động.
22. DN và người lao động chỉ được ký hợp động lao động có thời hạn từ 12 tháng đến 36 tháng hai lần. Lần thứ ba, nếu ký phải là Hợp đồng không xác định thời hạn. Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày hết hạn HĐLĐ (có thời hạn lần hai) mà người lao động vẫn làm việc, doanh nghiệp không tiến hành ký kết HĐLĐ mới thì HĐ đã giao kết (lần thứ hai) trở thành HĐLĐ không xác định thời hạn.
Theo PL hiện hành (tháng 5 năm 2018).