Không thể giữ mãi tâm lý “xin- cho” khi gặp CSGT
Gần đây cư dân mạng lan truyền một câu chuyện người dân “đối phó” với CSGT, khiến CSGT đuối lý, quan điểm của luật sư thế nào?
Tôi nghĩ việc làm của các cơ quan nhất là những cơ quan thực thi pháp luật đều phải được sự giám sát của người dân. Có sự giám sát, hiểu biết pháp luật thì việc thực thi pháp luật mới công bằng, minh bạch, công khai…
Chúng ta bấy lâu bị tâm lý “xin- cho” đè nặng. Hễ cứ bị CSGT dừng xe là xin xỏ, nhã nhặn… kiểu như: “Bác châm chước”, “Bác thông cảm”…. Vì thực tế có nhiều trường hợp tỏ ra “biết luật” liền bị xử lý mạnh tay hơn, xử lý nhiều lỗi hơn. Chính vì vậy, tâm lý này ngày càng nặng nề.
Chính vì vậy, khi một ai đó “dám đấu lý” với CSGT hay một cá nhân thực hiện mệnh lệnh hành chính nào đó thì đã trở thành một hiện tượng gây chú ý. Câu chuyện mà mọi người lan truyền trên mạng không biết đúng hay sai, có thật hay không có thật nhưng nó thực sự là những câu chuyện đáng lưu tâm về việc phá bỏ “tâm lý xin-cho” giữa công dân và cá nhân, tổ chức thực thi pháp luật.
Luật sư đồng tình với nhân vật người dân trong câu chuyện “tranh luận với CSGT”?
Tôi rất đồng tình. Xã hội công bằng, văn minh là xã hội người dân đều hiểu biết pháp luật và giám sát sự thực thi pháp luật của cơ quan hành chính Nhà nước. Công bằng ở chỗ phải coi pháp luật làm thước đo các hành xử. Không phân biệt cá nhân thực thi mệnh lệnh hành chính với công dân phải chịu tác động của mệnh lệnh hành chính về ngôi thứ và quyền được phát biểu. Có nghĩa là, nếu cá nhân, cơ quan tổ chức thực hiện mệnh lệnh hành chính nếu làm sai vẫn phải chịu sự giám sát, lên án của người dân.
Tôi thấy nhân vật trong câu chuyện này đã rất dũng cảm khi chỉ ra những điều chưa hợp lý của CSGT. Ví dụ tác phong điều lệnh. Theo quy định, CSGT phải chào công dân sau khi dừng xe và thông báo lý do dừng xe. Người CSGT trong câu chuyện này đã chưa thực hiện đúng điều lệnh khi dừng xe. Việc người dân yêu cầu thực hiện điều lệnh là đương nhiên vì khi anh bắt lỗi người khác thì bản thân anh phải không có lỗi.
Một đoạn câu chuyện “tranh luận với CSGT” lan truyền trên mạng.
Luật sư nghĩ sao khi mới đây, một vị Cục phó Cục CSGT Đường bộ- Đường sắt phát biểu: “CSGT chỉ cần chào công dân lịch sự, không chào những người vừa xuống xe đã hỏi “mày chào tao chưa”?
Thế nào là người lịch sự? Có cần phải ra văn bản về người lịch sự khi ứng xử với CSGT không? Mặt khác, pháp luật không phân biệt điều này. Người thực thi pháp luật phải tuân theo pháp luật, không nên phân biệt chi tiết đến mức “chẻ sợi tóc làm tư” gây khó cho CSGT và người dân. Vô hình trung lúc đó CSGT phải nhớ trong dầu là hành vi của công dân này đã lịch sự chưa, mình nên chào hay không nên chào?
Còn người dân khi không được chào cũng phân vân mình đã lịch sự chưa và theo tiêu chuẩn nào. Đây cũng chỉ là ý kiến cá nhân, còn luật vẫn là luật, ý kiến cá nhân không thể thay luật được. Trong trường hợp người dân không lịch sự mà người làm nhiệm vụ vẫn tuân thủ điều lệnh “chào” thì tôi nghĩ hình ảnh của người CSGT sẽ rất đẹp, người dân càng nể trọng, chứ đừng nói theo kiểu anh mất lịch sự tôi cũng mất lịch sự thì hóa ra người thực thi pháp luật cũng “ăn miếng trả miếng” sao?
Tôi nói như vậy phải ngoại trừ trường hợp người vi phạm có biểu hiện chống đối. Nếu có biểu hiện chống đối, đe dọa đến sức khỏe, tính mạng của CSGT thì lúc đó không thể thực hiện theo điều lệnh là đương nhiên.
Người dân yêu cầu thông báo lỗi là đương nhiên
Vậy nhân vật trong câu chuyện “đối phó với CSGT” yêu cầu CSGT thông báo lỗi trước khi giao giấy tờ có đúng không?
Đúng. Theo khoản 1 điều 14 Thông tư 65/2012/TT-BCA của Bộ Công an, có 5 trường hợp CSGT được dừng phương tiện để kiểm soát gồm các trường hợp sau:
Trường hợp thứ nhất, trực tiếp phát hiện hoặc thông qua phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ phát hiện, ghi nhận được các hành vi vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ;
Trường hợp thứ hai, thực hiện kế hoạch, mệnh lệnh tổng kiểm soát của Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông đường bộ – đường sắt hoặc Giám đốc Công an cấp tỉnh trở lên;
Như vậy, việc công dân yêu cầu người có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính chứng minh lỗi là hoàn toàn hợp pháp. Phải chứng minh được lỗi của người vi phạm, người có thẩm quyền mới có quyền ra quyết định xử phạt hành chính theo quy định của pháp luật.